World Cleanup Day 2019

Samenwerking Gemeente Oosterhout & Smurfit Kappa

Gewapend met afvalzakken en grijpers gingen afgelopen zaterdag 21 september in Nederland 15.000 mensen samen de strijd aan tegen zwerfafval. Ook ik stak mijn handen uit de mouwen en meldde me aan voor het evenement in Oosterhout, dat werd georganiseerd door de Gemeente Oosterhout en Smurfit Kappa. Ik had ook nog een tweede missie, namelijk verslag doen van het evenement, als onderdeel van het grootste burgerinitiatief ter wereld, World Cleanup Day!

Hoe is World Cleanup Day ontstaan?

Het idee voor World Cleanup Day is ontstaan in Estland, waar in 2008 al 50.000 mensen meededen aan grootschalige afvalopruimacties. Vorig jaar werd het initiatief nieuw leven ingeblazen en dit mondde uit in een wereldwijd evenement met deelnemers uit zo’n 160 landen. In Nederland werd de actie ondersteund door de Plastic Soup Foundation, die pleiten voor minder wegwerpplastic, waarvan jaarlijks zo’n 5 miljoen ton in zeeën en oceanen terechtkomt.

Wat is het gevaar van plastic zwerfafval in de oceaan?

We kennen allemaal de beelden van aangespoelde dieren, verstrikt geraakt of met een maag vol plastic afval. Mochten die beelden nog niet confronterend genoeg zijn, dan misschien wel het gevaar voor onze eigen gezondheid door verontreiniging van het water. Microplastics (potentieel giftige plasticdeeltjes) komen uiteindelijk ook op ons bord terecht. De gebruikshoeveelheid van plastic door producenten en consumenten stijgt nog steeds. Kortom, tijd voor verandering!

Samenwerking tussen de Gemeente en Smurfit Kappa tijdens World Cleanup Day 2019

Ook al is WCD in principe een burgerinitiatief, Patricia Eykelenboom van de Gemeente Oosterhout, en projectmanager ‘Schoon’, zag er wel iets in toen iemand vroeg of de gemeente ook nog iets zou organiseren in het kader van World Cleanup Day.

 “De aandacht voor plastic- en zwerfafval is de laatste jaren enorm gegroeid, maar de situatie is dan ook dringender geworden. Toen Smurfit Kappa ons benaderde, ontstond er ineens een plan en we ondernamen snel actie.”
 

Evelien Broers, sinds 2 jaar verantwoordelijk voor marketing & communicatie binnen Smurfit Kappa Benelux, kwam via Smurfit Kappa Vandra in contact met de gemeente Oosterhout en vrij spontaan ontstond het idee voor deze actie. Deelnemers werden ontvangen in het Experience Center van Smurfit Kappa en de ochtend werd ingeleid door een interessante spreker. Ondanks de korte tijd die er was om het evenement te organiseren en promoten, is Evelien erg trots op het resultaat en de opkomst van verschillende partijen en deelnemers.

“Er waren medewerkers van de gemeente, de gemeenteraad, Smurfit Kappa Vandra (ons productiebedrijf), ZAPpers en andere vrijwilligers. Wat wel aangeeft dat het erg leeft bij mensen, ook binnen Smurfit Kappa zelf. Zo heeft onze wereldwijde CEO een steentje bijgedragen en er was zelfs een collega die op zijn vakantieadres in zijn eentje het strand is gaan opschonen, geweldig toch?”

Van al dat opruimen krijg je natuurlijk trek, er werden daarom heerlijke lunchpakketten uitgedeeld, volledig verzorgd en gesponsord door Culinair Pakhuys Catering uit Oosterhout.

Gemeente Oosterhout en afdeling ‘Schoon’

Patricia Eykelenboom is projectleider Schoon, een onderdeel van de Gemeente Oosterhout waarbinnen projecten worden uitgevoerd om Oosterhout schoner te maken en te houden. Een van die projecten ontstond toen iemand zich meldde met de vraag: “ik wil graag zwerfvuil opruimen, maar waar moet ik het laten? Kan de gemeente hierin iets betekenen?” Dat wilden zij zeker en zo is het begrip ZAPper ontstaan (Zwerf Afval Pakker) en blijkbaar werkt het aanstekelijk, want inmiddels zijn er meerdere vrijwilligers actief. Naast het opruimen werkt ‘Schoon’ ook aan andere initiatieven, zoals educatie.

“Door jongeren en kinderen te informeren en mee te krijgen, zorgen we ervoor dat er in de toekomst minder zwerfafval op straat en in de natuur belandt. “

Smurfit Kappa en hun duurzame missie

In 2015 zijn de ‘duurzame ontwikkelingsdoelen’ (SDG’s) opgesteld door de VN, maar al enkele jaren daarvoor hield Smurfit Kappa zich bezig met duurzaamheidsthema’s. Later werden deze gekoppeld aan de SDG’s. In hun doelstellingen besteden ze aandacht aan goede werkomstandigheden en ontwikkelingsmogelijkheden van hun medewerkers over de hele wereld en hebben zij het ‘Better Planet Packaging’ initiatief geïntroduceerd. Smurfit Kappa produceert papier en verwerkt dit tot golfkarton en honingraatkarton, wat hernieuwbaar is en een hoog recycling percentage heeft. Met het initiatief helpen ze klanten om verpakkingsafval te verminderen en te kiezen voor duurzame alternatieven. In de Benelux deden trouwens ruim 11 vestigingen van Smurfit Kappa mee aan de opruimactie.

Een presentatie van SUEZ, over afval scheiden, verwerken en recyclen

In het Experience Center van Smurfit Kappa ging de ochtend van start met een presentatie van John van den Bemd van afvalverwerkingsbedrijf SUEZ. Een belangrijke ontwikkeling hier is dat SUEZ zich van inzamelbedrijf transformeert naar grondstoffenbedrijf, met als doel optimaal recyclen zodat het gebruik van natuurlijke grondstoffen voor wegwerptoepassingen tot een minimum wordt beperkt. Een circulaire benadering vergt wel dat afval goed wordt gescheiden, want hoe minder nasortering er nodig is, hoe beter het systeem werkt en hoe lager de verwerkingskosten voor bedrijven en consumenten gehouden kunnen worden.

Bijzondere mensen

Naast de gemeente, Smurfit Kappa en SUEZ komt de grootste eer natuurlijk de deelnemers toe. De ZAPpers en andere vrijwilligers die niet met lede ogen toekijken hoe de natuur vervuild wordt, maar in actie komen. Iedereen heeft een eigen reden om mee te doen, zo ook Jan Daamenuit Oosterhout. De Warandelaan afstruinend, frisblikjes, sigarettenpeuken en snoeppapiertjes opruimend luister ik naar zijn verhaal. Jan is wat mij betreft een ‘next-level ZAPper’ en door het hele land actief. Hij ruimt niet alleen op, hij registreert ook alles met de ‘Litterati-app’. Omdat voorkomen van zwerfafval natuurlijk de voorkeur heeft, zet Jan zich ook in voor educatie op onder andere scholen. “Het is niet altijd opzet, soms is het ook onwetendheid.” Jan wees me op een interview over hem dat online staat, waar je zijn complete verhaal kunt lezen.

Zwerfafval in kaart brengen met de Litterati-app

Steeds vaker wordt data ingezet om oplossingen te vinden voor maatschappelijke problemen, zo ook de Litterati-app. Door ieder stukje zwerfafval dat de gebruiker van de app vindt vast te leggen, wordt in kaart gebracht waar, wanneer en welke soorten afval er op straat en in de natuur gevonden zijn. Dit geeft inzicht in soorten afval die gedumpt worden, maar ook van welke merken of producenten deze afkomen. Volgens de Plastic Soup Foundation komt hierdoor het gesprek bij fabrikanten op gang. Het bewijs is onomstotelijk dat hun producten onderdeel van het probleem zijn.

Wat ik heel kenmerkend vindt is dat Red Bullblikjes, snoepwikkels en sigarettenpeuken in mijn top 3 meest gevonden zwerfafval stonden, dit geeft blijkbaar een representatief beeld, want in de top 3 van Litterati na WCD 2018 werd hetzelfde geconcludeerd. Hopelijk zet dit de fabrikanten en merken aan het denken.

“Door jongeren en kinderen te informeren en mee te krijgen, zorgen we ervoor dat er in de toekomst minder zwerfafval op straat en in de natuur belandt. “

Mijn ervaring met World Cleanup Day 2019

Ik vind het erg bijzonder om te zien dat zoveel mensen de straat op zijn gegaan om zwerfafval op te ruimen. Een aantal jaar geleden was de noodzaak om zuiniger op de natuur en het milieu te zijn ook al groot, maar het lijkt nu tot nog meer instanties en lagen van de maatschappij doorgedrongen te zijn. In plaats van naar elkaar te wijzen nemen producenten, merken, bedrijven, overheid, stichtingen en burgers (consumenten) steeds meer hun verantwoordelijkheid en werken zelfs samen. De samenwerking in Oosterhout tijdens World Cleanup Day 2019 is daar het levende bewijs van.

Wil jij ook zakelijk bloggen over jouw duurzame, innovatieve onderneming? Ik help je graag!
Bel me of vul het contactformulier in als je kennis wilt maken.

Bronnen voor dit artikel:

Website Plastic Soup Foundation

Patricia Eykelenboom | Gemeente Oosterhout

Evelien Broers | Smurfit Kappa

Jan Daamen (en het interview op de website van Peter de Kock)

John van den Bemd | SUEZ Nederland

Foto’s: Michelle Stout | Gemeente Oosterhout